284 – BEY’U’L-GARAR

GERİ

BEY’U’L-GARAR VE DİĞERLERİ HAKKINDA

284 – Ebu Hüreyre (radıyallahu anh) anlatıyor: Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) bey’u’l-garar ve bey’u’l-hasatı yasakladı.”

Müslim, Büyû 4, (513); Ebu Dâvud, Büyû 25, (3376); Tirmizî, Büyû 17, (1230); Nesâî, Büyû 27 (7, 262); İbnu Mâce, Ticârât 23, (2194).

285 – Hz. Ali (radıyallahu anh) anlatıyor: “Halk öyle çetin devirler yaşayacak ki, o zaman zenginler, kendilerine emredilmediği halde, cimriliklerinden, ellerindekileri çok sıkı tutacaklar. Cenab-ı Hakk: “Aranızdaki fazileti unutmayın” buyurmaktadır (Bakara 237). Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) da şunları yasaklamıştır: Bey’u’l-muzdar’ı, bey’u’l-garâr’ı, (meçhûlün satışı) ve salâhı ortaya çıkmadan meyve satışını.”

Ebu Dâvud, Büyû 26 (3382).

286 – Hz. Câbir (radıyallahu anh) anlatıyor: “Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm): “Köylü adına şehirli satış yapmasın” dedi ve ilave etti: “Bırakın insanları, Allah birinin sebebiyle diğerini rızıklandırsın” buyurdu.”

Buhârî, Büyû 58, 64, 67, 69, 70, 71, İcâre 14, Şurû 8; Müslim, Büyû 11, 12, 18-21, (1515, 1520-1523); Nesâî, Büyû 17, (7, 256); İbnu Mâce, Ticârât 15, (2176); Muvatta, Büyû 96, (2, 683).

287 – Hz. Enes (radıyallahu anh)’ten gelen bir başka rivayette şu şekilde ifade edilmiştir: Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) ana baba bir kardeş bile olsa şehirlinin köylü adına satış yapmasını menetti.”

Buhârî, büyû 68, Müslim, Büyû 19, (1521); Nesâî, Büyû 18, (7, 256); İbnu Mâce, Ticârât 15, (2177).

bu Dâvud ve Nesâî’den gelen bir başka rivayette şöyle buyurulur: “Şehirlinin köylü adına satış yapması yasaktır, şehirli köylünün kardeşi veya babası bile olsa.” Ebu Dâvud’un Hz. Enes (radıyallahu anh)’ten yaptığı bir başka rivayet şu ziyâdeyi ihtiva eder: “Şehirli köylü için hiçbir şey satmasın, köylü adına satın da almasın” demektir.

289 – İbnu Ömer (radıyallahu anh) anlatıyor: Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) şöyle emrettiler: “Satıcılar mallarını çarşıya indirmezden önce yolda karşılayıp alış-veriş yapmayın.”

Tirmizî ve Muvatta dışındakilerde tahric edilmiştir.

Ebu Dâvud hadisin baş kısmında şu ziyadeye yer verir: “Birbirinizin alış-verişine karşı alış-veriş yapmayın. (Pazara giden) malı yolda karşılamayın.”

Nesâî’de “ticaret malı (es-Sila’)” yerine “Celeb malı” tâbiri kullanılmıştır. (Celeb: Satmak için celbedilen mala denir.).

290 – İbnu Ömer’den gelen bir başka rivayette: “Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) satıcının malını övmesini ve daha pazara varmadan malın yolda satın alınmasını veya şehirlinin köylü adına satış yapmasını yasakladı” buyrulur.

Bir başka rivayette de sadece “malın daha pazara varmadan satın alınmasını yasakladı” denmektedir.

Buhârî, Büyû 71; Müslim, Büyû 15, (1518); Ebu Dâvud, İcâre 45 (3436); Nesâî, Büyû 18, (7, 257); İbnu Mâce, Ticârât 16, (2179).

291 – Aynı kaynakların İbnu Abbâs (radıyallahu anh)’dan yaptıkları bir rivayette şöyle denir: “Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdu ki: “Pazara binerek (uzaktan) gelenleri yolda karşılamayın. Şehirli, köylü adına alım-satım yapmasın.”

Tâvus, İbnu Abbas (radıyallahu anh)’tan sordu: “Şehirli köylü adına alım-satım yapmasın” sözünden maksat nedir?” İbnu Abbâs: “Onun adına simsarlık yapmasın (yani ücret mukabili alım-satım işlemini yapmasın).”

Ebu Dâvud, İcâre 47, (3439).

292 – Ebu Hüreyre (radıyallahu anh) anlatıyor: Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm), celeb malın pazara gelmeden önce karşılanmasını yasakladı. Kim onu yolda karşılar ve satın alırsa, malın sâhibi pazara gelince muhayyerdir (satıştan vazgeçebilir).

Buhârî, Büyû 71; Müslim, Büyû 17, (1519); Tirmizî, Büyû 12, (1221); Nesâî, Büyû 18, (7, 257); Ebu Dâvud, Büyû 45, (3437).

Yukarıda kaydedilen metin Müslim, Tirmizî ve Ebu Dâvud’daki metinlerin aynısıdır.

293 – Ebu Hüreyre (radıyallahu anh) şöyle haber verdi: “Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) bir satışta iki satışı yasakladı.”

294 – Ebu Dâvud’da gelen rivayet şöyledir: “Bir satışta iki satış yapan kimseye en düşük olanı (helal)dır. Aksi halde ribâdır.”

Ebu Dâvud, İcâre 55, (3461), Muvatta, Büyû 72, (2, 663); Nesâî, Büyû 73 (7, 395-396); Tirmizî, Büyû 18, (1231).

295 – İmam Mâlik (radıyallahu anh)’ten anlatıldığına göre ona şu durum ulaşmıştır: “Adamın biri diğer birisine: “Bana şu deveyi peşin parayla sat, ben de sana vâde ile satayım” der. Adam bu tarz alış-veriş hakkında İbnu Ömer’e sorar. İbnu Ömer hoşlanmaz ve adamı bu işten nehyeder.”

Muvatta, Büyû 73, (2, 663).

296 – İbnu Ömer (radıyallahu anh)’in anlattığı üzere Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) şöyle buyurmuştur: “Birinizin satışı üzerine başkanız satış yapmasın.”

Buhârî, Büyû 58, 64, 70, 71, Şurût 8, Nikâh 45; Müslim, Nikah 49, (1412), Büyû 7, 8, 11, (1412), Birr 29, (2563), 32 (2564); Ebu Dâvud, Nikah 17, (2080), Büyû 45, (3436), 48 (3443); Tirmizî, Nikah 38 (1134), Büyû 57, (1292); Nesâî, Nikah 20, 21 (6, 72, 73, 74), Büyû 17, 20, 21, (7, 258); İbnu Mâce, Ticârât 13, (2171); Muvatta, Büyû 95, 96, (2, 683).

297 – Nesâî’den gelen bir diğer rivayette şöyle buyrulmuştur: “Kişi, kardeşi, satın alma işini kesinliğe kavuşturuncaya veya tamamen vazgeçinceye kadar araya girip alış-verişte bulunmasın.”

298 – Ebu Hüreyre (radıyallahu anh) anlatıyor: “Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) şehirlinin köylü adına alış-veriş yapmasını, alıcı olmadığı halde alıcı imiş gibi görünüp yüksek fiyat vererek fiyat artırmayı, iki kimsenin başlattığı alış-veriş muamelesi kesinlik kazanıp tamamlanmadan bir başkasının aynı mal üzerinde alış-verişe girişmesini, bir kız istetilmiş iken ona tâlib olmayı, bir kadının, -kız kardeşinin kabındakini almak için- kocasına onu boşamasını taleb etmesini yasakladı.”

Buhârî, Büyû 58, 70, 71, Şurut 8, 11; Müslim, Nikâh 38, 39, 51, 52, (1408-1413), Büyû 12, (1515); Tirmizî, Talâk 14, (1190); Nesâî, Nikah 20, (6, 71), Büyû 19, 21, (7, 258-259); Ebu Dâvud, Nikâh 2, (2176), 18, (2080); Muvatta, Büyû 45, (2, 683).

Bir başka rivayette: “…Kardeşinin satışı (kesinleşmeden araya girip fiyatını) artırmasın” şeklindedir.

Bir başka rivayette: “…Kişi kardeşinin pazarlığı üzerine pazarlık yapmasın.”

(Müslim, Büyû 9).

299 – Ebu Dâvud’dan gelen bir başka rivayette şöyle denmiştir: “Deve ve davarın sütünü memesinde bekletmeyin. Kim böyle (memede sütü bekletilmiş) bir hayvanı satın alırsa, sağdıktan sonra muhayyerdir: Memnun kalırsa hayvanı alıkor, memnun kalmazsa hayvanı iâde eder ve (sağdığı süte karşılık olmak üzere) bir sâ’ hurma verir.”

Ebu Dâvud, Büyû 48 (3493).

300 – İbnu Abbas (radıyallahu anh) anlatıyor: Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: “Pazara gitmekte olan malı önceden karşılamayın. Hayvanların sütünü memelerinde (günlerce bekleterek) biriktirmeyin. Bir birinize karşı (müşteriyi kızıştırmak için alıcı olmadığınız halde, yüksek fiyat vererek) malın değerini artırmayın.”

Tirmizî, Büyû 41 (1268). Tirmizî hadisin sahih olduğunu belirtti.

301 – Abdullah İbnu Amri’bni’l-Âs (radıyallahu anh) hazretleri anlatıyor: “Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) şöyle buyurdular: “Hem veresiye hem satış helâl olmaz. Bir satışta iki şart da helâl değildir. Zimmette olmayanın kârı yoktur. Yanında bulunmayan malın satışı yoktur.”

Ebu Dâvud, Büyû 70, (3503); Tirmizi, Büyû 19, (1234); Nesâî, Büyû 60, 71, 72 (7, 288, 295); İbnu Mâce, Ticârât 20, (2188). Tirmizi, hadisin sahih olduğunu söyledi.

302 – Hz. Câbir (radıyallahu anh) anlatıyor: “Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) miktarı bilinmeyen kuru hurma yığınını, miktarı belli kuru hurma ile satmayı yasakladı.

Müslim, Büyû 42, (1530); Nesâî, Büyû 37, 38, (2, 269, 270).

303 – Nesâî’nin bir diğer rivayetinde şöyle denmiştir: “Yiyecek yığını, yiyecek yığını mukabilinde satılmaz. Yiyecek yığını, miktarı belli yiyecek mukabilinde satılmaz.”

304 – Ebu Eyyûb (radıyallahu anh) anlatıyor: “Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)’ı dinledim, diyordu ki: “Kim çocuğuyla annesi arasını ayırırsa kıyamet günü Allah (celle celâluhu) sevdikleriyle onun arasını ayırır.”

Tirmizi, Büyû 52, (1283), Siyer 17, (1566).

305 – Hz. Ali (radıyallahu anh)’nin anlattığına göre, “(Satış sebebiyle cariye bir) anne ile çocuğunun arasını ayırmıştı. Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) bunu yasakladı ve satışı bozdu.”

Ebu Dâvud, Büyû, Cihad 133, (2696); İbnu Mâce, Ticârât 46, (2249).

306 – Hz. Ali (radıyallahu anh) anlatıyor: “Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) bana, kardeş iki köle hediye etti. Bunlardan birini sattım. Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) bir ara sordu: “Köleler ne yapıyorlar?” Ben durumu söyledim. Bunun üzerine bana: “Satışı boz, satışı boz” buyurdu.”

Tirmizî, Büyû 52, (1284); İbnu Mâce 46, (2249).